Μετάφραση: Μίλια Ροζίδη
Εκδόσεις: Σύγχρονη Εποχή
Η φλογερή καρδιά του
Ντάνκο και άλλα διηγήματα
Εφτά λογοτεχνικά διαμάντια από τον Μαξίμ Γκόρκι προσφέρουν στον αναγνώστη οποιασδήποτε ηλικίας την πολύτιμη εμπειρία του Ρώσου συγγραφέα, που έγινε ο ακούραστος αφηγητής της λαϊκής ψυχής.
Ανάμεσά τους, η ιστορία «Ο παππούς Αρχίπ και ο Λιόνκα» περιγράφει ανάγλυφα το
τραχύ οδοιπορικό δύο άτυχων ζητιάνων -του υπέργηρου Αρχίπ και του εγγονού του
Λιόνκα- στην εξαθλίωση και την εξαχρείωση, στην καταισχύνη και το διασυρμό,
στον ηθικό και το φυσικό θάνατο…
Η τραγική μοίρα εκατομμυρίων ανυπεράσπιστων ανθρώπων (ηλικιωμένων, κυρίως, και
παιδιών) στην προεπαναστατική Ρωσία βρήκε τη λύρα της στην οξυδερκή πένα όχι
μόνο του Γκόρκι, αλλά και πολλών άλλων ανήσυχων συγγραφέων που, είτε έζησαν για
να δουν τους χτεσινούς «δούλους» να σπάνε τις αλυσίδες τους είτε όχι, σήκωσαν
ανάστημα με το έργο και με τη δράση τους ενάντια στις εκμεταλλευτικές σύγχρονές
τους κοινωνίες.
Όπως και σε άλλα έργα με κεντρικούς ήρωες από την τρίτη ηλικία, το διήγημα αυτό
του Γκόρκι αφήνει πίσω του μια πικρή γεύση. Τα γηρατειά είναι απ’ όλες τις
ηλικίες η πιο ανήμπορη και η πιο άχαρη. Η φθίνουσα κατάσταση της ζωής των
ηλικιωμένων απαιτεί φροντίδα και προστασία. Όμως η προστασία δεν μπορεί να
εξαντλείται στους κόλπους της οικογένειας, που, κατά κύριο λόγο, συναισθηματική
κάλυψη πρέπει να παρέχει στα υπέργηρα μέλη της. Η τρίτη ηλικία έχει ανάγκη από
την πλήρη και εξειδικευμένη φροντίδα της πολιτείας που οφείλεται στους
απόμαχους της δουλειάς από το σύνολο μιας κοινωνίας.
Αυτονόητο πάντως είναι ότι, όσο είμαστε δεμένοι με το σύστημα που μετρά τον
άνθρωπο σαν οικονομική μονάδα, σα μονάδα κέρδους για το μεγάλο κεφάλαιο, όσο
υφίσταται η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η τρίτη ηλικία θα μετριέται με
την «αυξανόμενη συμμετοχή της στην αγορά εργασίας». Αλλιώς, οι εκπρόσωποί της
θα πετιούνται στον Καιάδα, επειδή «ζούνε πολύ»!…
