Σκηνοθέτης: Λεωνίδας Βαρδαρός
Σαν σημερα το 1914, έγινε η Σφαγή του Λάντλοου. Η Εθνική Φρουρά της Πολιτείας του Κολοράντο των ΗΠΑ ανοίγει πυρ κατά απεργών ανθρακωρύχων στην πόλη Λάντλοου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 16 εργάτες, ανάμεσά τους και ο ελληνικής καταγωγής συνδικαλιστής Λούης Τίκας.
Η ταινία-ντοκιμαντέρ του Ικαριώτη σκηνοθέτη Λεωνίδα Βαρδαρού συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του 18ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Τη σφαγή του Λάντλοου που έγινε ανήμερα το ορθόδοξο Πάσχα τον Απρίλη του 1913, έχουν τελευταία αναδείξει αρκετοί κινηματογραφιστές: το ντοκιμαντέρ του Νίκου Βεντούρα «Παλικάρι - Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λάντλοου» (2011), η «Ταξισυνειδησία» (2013) του Κώστα Βάκκα....(συνεχεια...)
Ο Λ. Βαρδαρός όμως εμβαθύνει στον
υπότιτλο, στους «πολέμους του άνθρακα». Στις ένοπλες ταξικές αναμετρήσεις στα
ορυχεία της Αμερικής κατά την περίοδο 1890 - 1930. Αιτία τους οι άθλιες
συνθήκες ζωής και εργασίας των ανθρακωρύχων και των οικογενειών τους.
Συνοδευτικά
και συμπληρωματικά του θέματος, για όσους ενδιαφέρονται, δυο βιβλία:
«Ο Βασιλιάς άνθρακας» του Άπτον Σίνκλερ
(Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή») που πραγματεύεται τον αγώνα για την ίδρυση
συνδικάτου και τη μεγάλη απεργία, και το «Αμοιρολόιτος - Ο Λούης Τίκας και η
σφαγή στο Λάντλοου» του Ζέσε Παπανικόλας (Εκδόσεις «Κατάρτι») - λεπτομερής
χαρτογράφηση της κατάστασης των Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ στα πρώτα χρόνια
του 20ού αιώνα.
Με
εργατικά τραγούδια με εκλεκτικές συγγένειες με κείνα του Γούντι Γκάθρι, και με
καλής ποιότητας φωτογραφικό υλικό εποχής, ανοίγει η ταινία του Λ. Βαρδαρού. Η
προγραμματισμένη αφηγηματική οικονομία δεν εμποδίζει τη διεξοδική αναμόχλευση
στην ιστορία της μετανάστευσης των Ελλήνων στην Αμερική, στις αρχές του 1900.
Οι Έλληνες δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στην Αμερική. Θεωρούνταν κατώτερο φυλετικά
είδος ως μαυριδεροί, κακοντυμένοι και φτωχοί. Όταν αποκτούσαν λεφτά και κύρος
προβιβάζονταν σε «λευκούς» και «κύριους». Ακαδημαϊκή, γραμμική αφήγηση
υφαίνεται με έγχρωμες καταθέσεις απογόνων των ανθρακωρύχων, ιστορικών και
πανεπιστημιακών, και με επιμελημένο, ασπρόμαυρο αρχειακό υλικό από πλούσιες
πηγές, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στις ΗΠΑ.
Η
εκμετάλλευση των εργατών απόλυτη και ολοσχερής. Άθλιες παράγκες, οι μισθοί δεν
δίδονται σε χρήμα, αλλά σε κουπόνια της εταιρείας που ίσχυαν μόνο για τα
μαγαζιά της. Κάποιος εργάτης απολύθηκε γιατί αγόρασε παπούτσια από άλλη πόλη.
Εκμετάλλευση απάνθρωπη για το μέγιστο κέρδος του καπιταλιστή. Ροκφέλερ το όνομά
του, σύμβολο τρόμου, που εξακολουθεί να ζει και να βασιλεύει. Ανάμεσα στους
εργάτες των ορυχείων ήταν κι Έλληνες που συμμετείχαν στην τεράστια απεργία του
Συνδικάτου στο Νότιο Κολοράντο, που κορυφώθηκε στις 20 Απρίλη 1914 με τη Σφαγή
του Λάντλοου. Εκεί δολοφονήθηκαν άγρια από την πολιτειακή Εθνοφρουρά ο Λούης Τίκας, επικεφαλής των Ελλήνων,
συνδικαλιστές και γυναικόπαιδα. Μετά τη Σφαγή ξέσπασε ένοπλη εξέγερση, ο
«Πόλεμος των Δέκα Ημερών», που επεκτάθηκε νικηφόρα σε ολόκληρο το Νότιο
Κολοράντο αλλά αποσιωπήθηκε για πολλούς λόγους. Ο Ροκφέλερ λάδωσε με πολλά
εκατομμύρια τα Μέσα Ενημέρωσης για να αποκαταστήσουν την εικόνα του στην κοινή
γνώμη.
Παραγωγή: Ελλάδα, 2016
Οι συντελεστές του ντοκιμαντέρ:
Σκηνοθέτης: Λεωνίδας Βαρδαρός
Διευθυντής Φωτογραφίας: Προκόπης Δάφνος
Βοηθός σκηνοθέτη/Μοντέρ: Ξενοφώντας Βαρδαρός
Επιμέλεια Ήχου: Ανδρέας Γκόβας
Έρευνα/ιστορική επιμέλεια: Φρόσω Τσούκα
Αφήγηση: Ρήγας Αξελός
Παραγωγός: «Αποστόλης Μπερδεμπές» μη κερδοσκοπική
Διευθυντές Παραγωγής: Στέφανος Πλάκας, Φρόσω Τσούκα, Λίνα Γουσίου
Οι συντελεστές ευχαριστούν το μουσικό σύνολο «Ρωμιοσύνη» για την
πρώτη ποτέ ηχογράφηση του λησμονημένου Ύμνου των Ανθρακωρύχων του Κολοράντο,
“The Union Forever”, σε ενορχήστρωση Τεό
Λαζάρου.
Τρέιλερ του ντοκιμαντέρ: https://www.youtube.com/watch?v=7jkRo0C2At4
