Στις 17 Γενάρη του 1904, κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας ο «Βυσσινόκηπος» του Άντον Τσέχοφ.
Ο Βυσσινόκηπος του Τσέχοφ (Θέατρο της Τετάρτης ΕΡΤ)
Ο Τσέχοφ εμπνεύστηκε τα έργα του σε μια εποχή που ο ρωσικός λαός (μουζίκοι, αγρότες, εργάτες) ζούσε μέσα στη φτώχεια, την εξαθλίωση και την αμάθεια. Οι δειλές κι ασήμαντες μεταρρυθμίσεις των τσάρων, ύστερ’ από τόσους αγώνες, μεγάλωναν την αγανάχτησή του. Η δουλοπαροικία καταργήθηκε το 1861, οι δούλοι ελευθερώθηκαν, μα το πνεύμα της δουλείας και της σκληρής καταπίεσης εξακολουθούσε να δεσπόζει στις τάξεις των αφεντάδων.
Ο λαός είχε αρχίσει να ξεσηκώνεται. Σχημάτιζε οργανώσεις και αντιδρούσε και φανερά και κρυφά. Η άρχουσα φεουδαρχική τάξη παρακολουθούσε ανήσυχη τα γεγονότα, οχυρωμένη πίσω απ’ τον Τσάρο, πελαγωμένη μέσα στην κοχλάζουσα ζύμωση, τις κοινωνικές και πνευματικές ανακατατάξεις, μετέωρη και απαράσκευη, χωρίς πίστη και ιδανικά, ανέτοιμη ψυχικά και πνευματικά ν’ αντισταθεί στην επερχόμενη τρομερή χιονοστιβάδα.
Ο «Βυσσινόκηπος» αποτελεί προανάκρουσμα των επαναστάσεων του 1905 και
του 1917. Οι θεατρικοί χαρακτήρες του Λοπάχιν και του Τροφίμοφ εκφράζουν το
άμεσο και το απώτερο μέλλον της Ρωσίας.
Ο Κονσταντίν Στανισλάφσκι, σκηνοθέτης, ηθοποιός και δάσκαλος, ήταν εκείνος που
ανέδειξε για πρώτη φορά τα έργα του Τσέχοφ, αποκαλύπτοντας το ιδιόμορφο κλίμα,
την ποίηση και την υποβλητική ατμόσφαιρα του τσεχοφικού θεάτρου. Ο Στανισλάφσκι
ανέβασε και το «Βυσσινόκηπο», τελευταίο θεατρικό έργο του Τσέχοφ, στο οποίο
ζωγραφίζεται η κατάρρευση της φεουδαρχίας και η άνοδος μιας πρωτόγονης αλλά
δυναμικής καπιταλιστικής αστικής τάξης, ενώ στον ορίζοντα διαφαίνονται οι
επερχόμενες προοδευτικές δυνάμεις του σοσιαλισμού.
Ο «Βυσσινόκηπος» υπήρξε η πιο θριαμβευτική πρεμιέρα του Θεάτρου Τέχνης της
Μόσχας. Γιορτάζονταν μαζί και τα γενέθλια του Τσέχοφ (17 Γενάρη του 1860) και
τα εικοσιπεντάχρονα της συγγραφικής του καριέρας. Ο σκηνοθέτης, οι ηθοποιοί, ο
κόσμος, χειροκροτούσαν έξαλλοι από ενθουσιασμό στο τέλος της παράστασης. Ήταν
ένα τεράστιο πνευματικό και καλλιτεχνικό γεγονός στο κατώφλι του 20ου αιώνα.
Ο Τσέχοφ, στην πλατεία, τα ’βλεπε όλα αυτά συγκινημένος, μ’ ένα θλιμμένο
χαμόγελο. Ξαφνικά τον έπνιξε ο βήχας και τον πήραν απ’ το θέατρο. Ξαναγύρισε
στη Γιάλτα όπου διέμενε και σε δύο μήνες έφυγε με τη σύζυγό του, την ηθοποιό
Όλγα Κνίπερ, για θεραπεία στο Μπαντενβάιλερ της Γερμανίας. Στις 2 Ιουλίου (με
το παλιό ημερολόγιο) πέθανε από φυματίωση στα 44 χρόνια του.
Παρακολουθείστε τη ραδιοφωνική μετάδοση του Βυσσινόκηπου από το Θέατρο της Τετάρτης από το Ραδιόφωνο της ΕΡΤ
Ο Βυσσινόκηπος του Τσέχοφ (Θέατρο της Τετάρτης ΕΡΤ)
*Με τη Μαίρη Αρώνη*
*Παίζουν με τη σειρά που ακούγονται Γιάννης Μόρτζος, Τζέση Παπουτσή, Γιώργος Χριστόπουλος, Άννα Αδριανού, Πέτρος Φυσσούν, Σοφία Κακαρελίδου, Ιάκωβος Ψαρράς, Θάνος Καληώρας, Γιώργος Μοσχίδης, Δημήτρης Χρυσομάλλης, Νίκος Γαλιάτσος, Αλέκος Μαυρίδης, Νίκος Νικολάου*
* Μετάφραση Λυκούργος Καλλέργης*
*Σκηνοθεσία Κώστας Μπάκας*
