Η αληθινή απολογία του Σωκράτη,
Κώστας Βάρναλης
Η «Απολογία» γράφτηκε στα 1931 σαν ένα είδος διαμαρτυρίας ενάντια στην τοτεσινή «δημοκρατία» του ιδιωνύμου, του Καλπακιού και των διαφόρων στρατιωτικών κινημάτων, που είχανε κατακουρελιάσει τις συνταγματικές ελευθερίες του πολίτη κι είχανε διαφθείρει ολάκερο το δημόσιο βίο της χώρας και προετοιμάσει τη διχτατορία της 4ης Αυγούστου. Η τυραννία αυτής της μαύρης εποχής κι αργότερα των δυο ξενικών κατόχων ίσαμε σήμερα, κάνουνε τη σάτιρα της «Απολογίας» τόσο επίκαιρη τώρα, όσο είτανε και τον καιρό που γράφτηκε.
Μερικοί νομίσανε, πως με τούτο το έργο «υβρίζεται» η αρχαία Ελλάδα και ο μεγάλος φιλόσοφος, ο Σωκράτης. Λάθος. Με το πρόσχημα της αρχαίας Ελλάδας και της σωκρατικής φιλοσοφίας σατιρίζεται η σημερινή αντιδραστική Ελλάδα κ' η «κοινή γνώμη» του κοπαδιού, των «προδομένων ελλήνων» (όπως θάλεγε ο Σολωμός) που η κυρίαρχη τάξη τούς τυφλώνει τόσο πιτήδεια, ώστε αν μη μπορούνε να βλέπουνε και να κατανοούνε την πραγματικότητα. Όσο για το Σωκράτη, νομίζω, πως «αθωόνεται» κάνοντάς τον ν' αναγνωρίζει στο τέλος της ζωής του τις ζημιές της ιδεαλιστικής του φιλοσοφίας.Αν τώρα κείνοι που καταδικάσανε τον Σωκράτη είτανε «δημοκρατικοί» κι αυτός «ολιγαρχικός», η διαφορά είναι τυπική κι όχι ουσιαστική. Κατά βάθος πιστεύανε τα ίδια πράματα. Τον καταδικάσανε λοιπόν από παρεξήγηση. [...] (Δεκέμβρης 1956, Κώστας Βάρναλης, από τον πρόλογο της έκδοσης)
